Roland Samosir
Image by Roland Samosir, S.Pd - @2013
Horas...Horas...Horas...Selamat datang di Ulu Darat Sakti, Pusuk Buhit Sakti Onan Runggu Pomparan ni Op. RAJA SONANG

Uppasa


1. DI NA PASAHATHON ULOS TU PENGANTIN:
Di ginjang ma ia arirang di toru panggonggonan
Badanmuna ma na sora sirang, tondimuna masigomgoman.
Tubu ma si marlasuna di Dolok Purbatua
Sai ganjang ma umurmuna, sahat tu na sari matua
Bintang na rumiris, ombun na sumorop
Tubu ma anak di hamu riris, boru pe antong torop.
Tangki jala ualang, galinggang jala garege
Tubu ma di hamu anak partahi jala ulubalang
dohot boru namora jala pareme
Tubu ma tambinsu di toru ni pinasa
Tubu ma di hamu anak nabisuk dohot boru nauli basa.
Eme sitamba tua parlinggoman ni siborok,
Sai dilehon Debata ma di hamu tua, jala hot ma hamu diparorot.
2. DI NA PASAHATHON ULOS TU NATUA-TUA NI HELA (SI JALO BARA) DOHOT SI ANGKA JALO ULOS SUHI NI AMPANG NA OPAT.
Dolok ni Purbatua jonok tu si borotan
Sai sahat ma hamu saur-matua, tiur di pansamotan
Andor halumpang ma togu-togu ni lombu, andor hatiti togu-togu ni horbo
Sai ganjang ma umurmu pairing-iring pahompu sahat ma tu na marnini marnono.
Bona ni Aek Puli di Dolok Sitapongan
Sai ro ma tu hamu angka nauli, jala sai dor nang pansamotan.
Binanga ni Sihombing binokkak ni Tarabunga,
tu sanggar ma amporik tu lubang ma satua,
Sinur ma pinahanmuna, gabe na niulamu dipasu-pasu Tuhanta.
Eme sitamba tua parlinggoman ni siborok,
Amanta Debata do si lehon tua, luhut ma hamu diparorot.
Sahat solu sahat tu Tigaras,
Leleng hamu mangolu, gabe jala horas.
Marmutik ma lasiak dompak mata ni ari,
Manganju ma hamu di borungku parumaenmi, arian dohot botari.
Hariara ma bonana, hariara ma nang bulungna,
Gabe jala horas hula-hulana, songon i nang pamoruonna.
3. HATA UMPASA SIAN HULA-HULA DOHOT HORONG NI TULANG.
Hot pe jabu i sai tong do i marbulang-bulang,
Tung sian dia pe mangalap boru bere i, sai hot do i boru ni tulang.
Dangka ni bulu godang tanggo pinangait-aithon
Dilehon Debata ma di hamu tubuan anak dohot boru,
si tongka panahit-nahiton.
Andos ras ma tu andor ris, tubu di huta Purbasinomba,
Sai horas-horas ma hamu jala torkis-torkis, ditumpak asi ni roha ni Tuhanta.
Binsar mata ni ari, poltak mata ni bulan,
Sai tubu ma di hamu boru namalo mansari
dohot anak na gabe raja panungkunan.
Giring-gring ma tu gosta-gosta,
tu boras ni singkoru,
Sai tibu ma hamu mangiring-iring pahompu,
tibu mangompa-ompa anak dohot boru.
Sahat-sahat ni solu, sahat ma tu bontean,
Sahat ma hamu leleng mangolu, sahat tu parhorasan panggabean.
Eme sitamba tua parlinggoman ni siborok,
Debata do si lehon tua, horas hamu diparorot.
4. HATA UMPASA DI NA PAAMPUHON HATA DOHOT MANGAMPU HATA.
Aek marjullak-jullak, marjullak-jullak sian batu, tinahu tu batu-batu.
Angka hata nauli, hata pasu-pasu naung hupasahat hami tu hamu,
ampu hamu ma i di tonga ni jabu.
Naung sampulu pitu jumali sampulu ualu
Hata nauli, hata pasu-pasu, ampu hamu ma di tonga ni jabu.
Turtu ma inna anduhur, tio ma ninna lote,
Hata nauli, hata pasu-pasu, sai unang muba sai unang mose.
Marmutik ma inggir-inggir, bulung na i rata-rata,
Hata nauli, hata pasu-pasu naung pinasahatmuna, napasauthon ma hata ni Debata.
5. HATA UMPASA DI NA MANGINGANI MANANG MANURUK JABU.
Labu pe labu i, ndang asal suanhononhon,
Jabu pe jabu, ndang asal inganan.
Mabaor aek puli sian dolok ni Simamora,
Sai hot ma jabunta on bagas na uli, ingananmu marlas ni roha.
Tangkas do jabu suhat, laos tangkas do jabu bona,
Sai tangkas ma hamu dung maringanan di jabu on maduma,
tangkas nang mamora.
Andor ras ma tu andor ris di tombak ni Purbasinomba,
Sai horas-horas ma hamu torkis-torkis,
tumpahon ni Debata namartua.
Jongjong di Dolok Purbasinomba, manatap tu Panamparan,
Sahat ma hamu saur-matua mangingani jabu on
dihaliangi angka pomparan.
Sahat-sahat ni solu toho di rondang ni bulan,
Sahat ma hamu leleng mangolu mangingani bagas on,
sai diiring-iring Tuhan.
Eme si tamba tua parlinggoman siborok,
Sai dilehon Tuhanta ma di hamu tua, hot ma hamu di jabu on diparorot.
6. HATA UMPASA DI ULAON NA TARDIDI
Tubu ma tambinsu di dolok ni Pangaribuan,
Sai anak nabiusk ma ibana,
anak na gabe si pajoloon.
Dangka ni hariara ma ni pangait-aithon
Simbur ma ibana mangodang, sitongka panahit-nahiton.
Horbo ni Sibuluan manjampal di balian,
Sai dapot ma angka naniluluan,
sai tiur ma nang pansarian.
Habang ambaroba di atas ni Sibuntuon,
Sai burju ma ibana marroha,
gabe jolma si tiruon.
Dolok ni Hutanauli hatubuan ni si marlasuna,
Goar nauli ma goarna i, ]
donganna gabe jala mamora.
Eme sitamba tua parlinggoman ni siborok,
Sai dilehon Debata ma di ibana tua,
imbur magodang diparorot.
7. HATA UMPASA DI NA PASAHATHON ULOS MULA GABE
Sanjongkal urat ni ri,
tolu jongkal urat ni singkoru,
Ulos mula gabe naung pinasahat i,
sai saur ma i di hamu,
mangulosi anak dohot boru.
Tubu ma lata di toru ni bunga-bunga,
Tubu ma anak na marsangap di hamu dohot boru na martua.
Habang binsak-binsak laos mangihut ambaroba,
Sai tibu ma ro na tapaima,
jala dapot nahinirim ni roha.
Tangki ma jala ualang,
galinggang jala garege,
Sai tubu ma di hamu anak partahi jala ulubalang,
dohot boru namora jala pareme.
Eme si tambatua ma parasaran ni siborok,
Sai dilehon Debata ma di hamu gogo dohot tua,
hot ma hamu diparorot.
Obuk do jambulan nanidandan bahen samara,
Molo mamasu-masu hula-hula,
padao sahit dohot mara.
Hotang do binebe-bebe,
hotang nipulos-pulos,
Unang hita mandele ai adong do tudos-tudos.
Bagot na madung-dung ma tu pilo-pilo na marajar,
Sai salpu ma angka nalungun,
sai ro ma angka najagar.
Tombak ni Simalungun parsobanan ni Simamora,
Sai hatop ma salpu angka nalungun,
jala hatop ma ro si las ni roha.
Balga tiang ni ruma, umbalgaan tiang ni sopo,
Nunga ganjang umur ni naung jumolo i,
sai gumanjang ma umur ni angka naumposo.
Tuak natonggi ma tu bagot si balbalon,
Tung paet di tingki angka na salpu i,
sai ro ma angka natonggi tu joloan on.
Tinapu bulung siarum bahen uram ni pora-pora,
Nahasit i tibu ma malum,
jala tibu ma ro si las ni roha.
Eme sitambatua parlinggoman siborok,
Sai dilehon Tuhanta ma di hamu tua,
jala sude hamu sai diparorot.
8. ANGKA HATA UMPASA DI HUHUASI NI SIPANGANON
Si titi ma si hompa, golang-golang pangarahutna,
Otik so sadia pe na tupa,
sai godang ma pinasuna.
Bagot na marhalto ma tubu di robean,
Horas ma namanganhon, horas namangalean.
Huta Tanobato parasaran ni leang-leang,
Horas ma hami namanjalo,
horas ma di hamu namangalean.
Otik si butong-butong, godang si pir ni tondi,
Otik so sadia na boi hupatupa hami,
pamurnas ma i tudaging,
saudara tu bohi,
si palomak imbulu ma i,
si paneang holi-holi.
2. ANGKA HATA UMPAMA
Aek godang tu aek laut,
angka dos ni roha do si behen na saut.
Si hikkit si nalenggam,
tapillit ma nadumenggan.
Eme na masak di gagat ursa,
I ma na masa (denggan) i ma niula.
Sinuan bulu sibahen na las,
Sinuan adat dohot uhum sibahen na horas.
Ompu raja di jolo martungkot sialagundi,
Angka adat nauli napinungka ni ompunta na parjolo,
siihuthonon ni hita na di pudi.
Baris-baris ni gaja di rura Pangaloan,
Molo marsuru raja,
dae do so oloan.
Pat ni gaja tu pat ni hora,
Angka anak ni raja jala pahompu ni namora.
Asing dolok asing duhutna,
Asing luat, asing ruhutna.
Sise do mula ni hata,
sungkun mula ni uhum,
Gokhon sipaimaon jou-jou sialusan.
Sotongka do mulak tata naung masak,
Mulak marimbulu naung tinutungan.
Unang songon tagading,
marguru tu anakna.
Piltik ni hasapi do tabo begeon ni pinggol,
Piltik ni hata sogo begeon.
Madekdek jarum tu napotpot,
Ndang diida mata,
diida roha.
Sian hatorangan dohot angka contoh ni hata umpasa dohot umpama na pinatupa di buku on, didok roha nian naeng manambai angka naung taboto. Jala tapasahat ma angka hata pandohan i marhite-hite lambas ni roha jala hombar tu rumang dohot bentuk ni ulaon i.
Di na laho pasahathon hata hita di sada-sada ulaon, taparate-atehon ma situasi dohot kondisi ni tuturna na marulaon, songon i kondisi dohot hadirionta be. Molo poso dope hita, nang pe sian horong ni hula-hula manang tulang, asa malo ma hita manempathon diri. Lapatanna, nang pe hita apala tampuk, nampunasa ugasan di ulaon i, alai porlu do pasangap-onta molo adong dope natua-tua rap dohot hita di si. Sada na porlu sibotoonta muse, molo angka hata umpasa i boi do berkembang mang-ihuthon angka hamajuon ni zaman dohot kondisi. Na porlu, asalma nanidokna i marlapatan na bagas, mura antusan. Alai, molo angka hata umpama, bentuk dohot hatana, hira bersifat statis do i. Ndang boi i dika-rang-karang. Alana, songon fasafah manang poda do i di hita.
Songon i ma jolo na boi pinatupa di tingki on. Horas ma di hita.
“RUJUTNI PARJAMBARON”
Ruhut parjambaron juhut godang do variasina taida di ulaon adat-paradaton, hombar ma i tu rumang ni ulaon, luat ni namarulaon dohot situasi, kondisi, tempat, songon i nang di panjuhutina.
Didok natua-tua, sai jolo diseat hata asa diseat raut, namar-lapatan do i asa jolo dialap hata dos ni roha ma asa dibagi parjambaran juhut. Songon i muse nang di hata ni natua-tua namandok: Asing dolok asing duhutna, asing huta (luat) asing do nang ruhutna. Sudena i manghorhon tu nauli nadenggan do molo dapot dos ni roha sian panghataion. Ai mansai arga situtu do hata, jala sasintongna ndang apala jambar juhut i na gabe motivasi ni si jalo jambar, alai hata na masipaolo-oloan jala masipasangapan.
Adong do sipata tabege di sada-sada ulaon las ni roha manang arsak ni roha, hurang denggan ulaon ala ni pambagian jambar juhut.
Molo di hita na di tano parserahan on, khususna Jakarta sekitarna, ndang apala tapersoalhon be jambar i asalma proses manang ruhut pambagianna suman tu ulaon i. Gariada tahe adong do sijalo jambar pintor dilehon jambarna tu donganna, dohot pertimbangan asa so boi be ibana mangallang jagal, manang mabiar basi manang busuk jambar i ala leleng dope ibana mulak tu jabuna, dohot angka naasing.
Adong do pandohan na jot-jot tabege taringot di ruhut pambagian jambar juhut, ima hata namandok: “Sidapot solup ma hami.” Sada pandohan na raja ma i tutu di halak Batak, asalma laos raja sian mula ni panghataion jala hombar tu parhundulna. Namarlapatan, molo sian horong ni suhut paranak do pintor mandok “si dapot solup ma hamu” tu hula-hulana, so jolo dialap hata naelek, songon nahurang hormat jala hurang raja do panghataion i. Alai, molo sian horong ni hula-hula do namandok “sidapot solup ma hami” tu pamoruonna, mansai uli jala denggan ma begeon.
Ala ni i do sipata di ulaon las ni roha manang ulaon arsak ni roha (ulaon sari-matua manang saur-matua) dipatupa ulaon martonggo raja. Alana, gabe hira adong do panghataion sahat tu panjuhuti ni ulaon dohot pambagian jambar juhut.
Molo taida di ulaon adat na masa di tano parserahan on, angka si jalo parbagian jambar juhut di ulaon adat-paradaton i ma:
· jambar ni hasuhuton dohot namarhaha-maranggi,
· jambar ni boru/bere,
· jambar ni dongan sahuta,
· jambar ni pariban,
· jambar ni hula-hula (hula-hula ni suhut; namarhaha-anggi, anak manjae)
· jambar ni tulang (tulang ni ama hasuhuton dohot tulang ni ina hasuhuton)
· jambar ni bona tulang (tulang ni ompu suhut)
· jambar ni bona ni ari (hula-hula ni ompu suhut)
Nian adong dope angka si jalo jambar i ma: tu pangula ni huria, punguan dohot angka naasing dope. Alai, nauli ma saluhutna i jala disesuaihon ma pambagian i tu bentuk ni ulaon dohot panjuhutina.
Saonari porlu ma muse botoonta angka dia ma jambar sipasahaton tu horong ni si jalo jambar i.
Hombar tu si, parjolo ma pinatorang saotik taringot tu na mang-hasuhuthon, na marhadomuan tu tahapan manang proses ni namarbagi jambar juhut.
Molo sian daerah Silindung-Humbang sekitarna do namarulaon (hasuhuton), sai jumolo do dipasahat jambar taripar tu horong ni hula-hulana dohot tulang. Jadi parpudi do jambar dibagi tu hasuhuton.
Alai, molo namarulaon (hasuhuton) sian Toba sekitarna, sai jumolo do dibagi nasida jambar tu suhut namarhaha-maranggi asa mangihut jambar taripar tu hula-hula dohot tulang. Songon i jambar osang sai tu boruna do i dipasahat. Hape molo di Silindung-Humbang, jambar osang tu hula-hula do dipasahat. Alai sudena i sai manghorhon tu nauli nadenggan do molo sian angka dos ni roha.
Pambagian jambar juhut di ulaon pamuli boru/pangolihon anak –alap jual manang taruhon jual– na masa jala somal taulahon di Jakarta sekitarna, hira songon on ma.
1. Sibagi dua do tudu-tudu ni sipanganon naung dipasahat Paranak tu Parboru. Nang pe naung dipasahat Paranak tu Parboru tudu-tudu ni sipanganon i marhite-hite hata manang pandohan na elek di na pasahathon, alai dung sidung marsipanganon disungkun suhut manang Raja Parhata ni Parboru do muse Paranak taringot tu tudu-tudu ni sipanganon i, songon naung pinatorang di panghataion di ulaon marhata sinamot. Alai, somalna, molo ihur-ihur sai jambar tu pihak parboru do i, nang pe diulaon taruhon jual, i ma ulak ni tandok ni parboru.
2. Dung dibagi dua tudu-tudu ni sipanganon i, dipasahat Parboru ma muse jambar bagian ni Paranak, hombar tu panghataion dohot dos ni roha nasida. Dung i dibagi Parboru dohot Paranak ma muse jambar i tu angka tuturna be.
Catatan:
Masa niida hira dipangido Paranak sian Parboru saotik sian jambar ihur- ihur di nasida asa adong bagionna tu tuturna (dongan tubuna).
Di ulaon pesta unjuk somalna dipatupa sampe 8 (ualu) soit, asa 4 (opat) soit di Parboru, 4 (opat) soit di Paranak, jala di deba ulaon osang pe dibagi dua do.
Masa do muse niida dipasahat Parboru jambar juhut tu haha parhundulna (tulang ni Pangoli), jala nadenggan ma tutu i.
3. Pambagian jambar sipasahataon ni Parboru dohot Paranak hira songon na adong di table berikut ma:
Jambar juhut sipasahaton ni Paranak:
Sijalo Jambar
Silindung/Humbang
Toba
Suhut dohot Namarhaha-anggi
soit, pohu
soit, pohu
Sude horong ni hula-hula
somba-somba
somba-somba
Boru/Bere
namarngingi (hambirang)
- namarngingi (hambirang)
- osang
- Pariban,
- Pangula ni huria,
- Dongan sahuta,
- Punguan
dibuat sian soit, pohu
dibuat sian soit, pohu
Jambar juhut sipasahaton ni Parboru:
Sijalo Jambar
Silindung/Humbang
Toba
Suhut
ihur-ihur, soit
ihur-ihur, soit
Hula-hula
Osang
namarngingi,
Tulang
namarngingi (siamun)
namarngingi,somba-somba
Boru/Bere
namarngingi (hambirang)
osang
- Hula-hula ni namarhaha-anggi,
- Hula2 ni anak manjae
- Tulang rorobot,
- Bona Tulang,
- Bona ni ari
somba-somba
somba-somba
- Pariban,
- Pangula ni huria,
- Dongan sahuta
soit, pohu
soit, pohu
- Punguan
dibuat sian jambar ni suhut
dibuat sian jambar ni suhut
1. Di ulaon tardidi, malua, manuruk jabu, molo jambar ihur-ihur hot ma i di hasuhuton. Osang, namarngingi parsiamun, dohot somba-somba tu horong ni hula-hula dohot tulang. Soit ma tu dongan sahuta dohot pariban. Namarngingi parhambirang ma dipasahat tu boru/bere.
2. Di ulaon patua hata/marhusip, pasahat ulos mula gabe, paebathon anak buha baju, ia parjambaron pada prinsipna hira-hira surung-surung ni hula-hula ma i. Alai somalna, sian hula-hula dengan do marnida situasi. Molo tung pe didok paranak (pamoruon nasida) jambar surung-surung, boi do i dialap hata muse. Molo di tingki ulaon i adong angka dongan tubu ni pamoruonna i mandongani nasida, ingkon adong ma nian tinggal sebagian jambar i sa adong lehononna tu nasida.
3. Pambagian jambar dohot panjuhuti di ulaon sari-matua dohot saur-matua saguru tu keputusan ni pangarapoton (tonggo raja) do i. Adong do namangalehon ihur-ihur tu hula-hulana, ulu ma tu tulang, jala somba-somba tu horong ni hula-hula naasing termasuk tulang dohot bona tulang.
Alai nasomal muse taulahon di Jakarta sekitarna, molo ihur-ihur hot ma i di hasuhuton dohot namarhaha-anggi, jala jambar tu horong ni sude hula-hula dohot tulang dipatupa sian somba-somba.
Asa nauli jala denggan ma i sude asalma sian panghataion tu dos ni roha, jolo diseat hata ma asa diseat raut, jala taingot ma hata namandok, “Hata do parsimboraan.”
NB: Unang ma nian adong sian parhata, sibagi jambar na emosi jala mamaksahon kehendak di pambagian jambar, lumobi sian horong ni suhut. Jala naumporlu, tapaido ma panuturion sian angka raja naro dohot hula-hula, tulang, khususna di ulaon sari-matua dohot saur-matua. Alana, porlu ingkon jagaonta do asa sangap suhut sihabolonan di ulaon si songon on.
UMPASA NI SIMALUNGUN
1.Urat ni gatap tano, rongging marsiranggoman

Age pe padao-dao,Tondyttai tong marsigomgoman

2. Ia bagod i nakkih, ilambung ni sampuran

Ia jaman on jaman canggih, ulang lupa hubani Tuhan

3. Halambir ni sindamak, ikuhur dop ibola

Sinaha pe nini halak, ulang lupa bani horja

4. Juma ni Tigarunggu, tubuhan lata-lata

Rajin ma hita marminggu, ase tong-tong ihasomani Tuhanta

5. Sinjata ni Indonesia, mariam dohot mortir

Andohar Indonesia jaya,Rakyat ni pe homa makmur

6. I lambung passa-passa, Tubu bonani tobu

Age aha pe namasa,Hita ulang mahua

7. Ratting ni hayu bor-bor, ibaen hu pingging pasu

Anggo rajinmartonggo, Jumpahan pasu-pasu

8. Boras ibagas supak, ibaen huparasanding

Horas nasiam namulak, horas homa hanami na tading

9. Borasni purba tua, iboan hu tiga balata

Horas ma hita sayur matua, itumpak-tumpak Naibatanta

10.Andor hadukka ma togu-togu ni lombu, togu-togu ni horbo, itogu hu Ajibata

Horas ma hita sayur matua, patogu-togu pahompu, das mar nini mar nono,

ipasu-pasu Naibatanta

11. Urat ni nangka, urat ni hotang

Hujape hita manlangkah, sai dapot-dapotan

12. Tubuh ma sanggar dohot tobu, dohor hupagar kawat

Tubuh ma anak pakon boru, jadi jolma na marpangkat

13. Urat ni riba dagei iboan hu Sukadame

Ulang bei sai marbadai, sai roh ma uhur dame

14. Dalan hua Ajibata, adong do tubuh Pisang

Anggo domma marrumah tangga, ulang ma adong hata mandok sirang

15. Tubu sanggar dohot tobu i dolok-dolok

Tubu ma anak pakon boru na mok-mok.

16. Arirang ni palia, madek-dek hu bong-bongan

Age adong parsalisihan, ulang mar sidom-doman

17. Tubu ma sanggar dohot tobu, parasaran ni piduk

Tubu ma anak pintar dohot boru na bisuk

18. Tubuh ma silanjuyang, itagil lang ra melus

Aha pe lang na hurang, anggo marhasoman Jesus

19. Sada sikortas kajang, padua kortas hulipat

Sadokah ham marlajang, sada ham do hansa na hudingat.

20. Habang ma anduhur, sogop hu goring-goring

Anggo pusuk uhur, eta ham mandoding-doding

21. Hondor ma langge mu, i dolok si Marsolpah

Holong ni ateimu, ingaton ku do ai madokah

22. Sihala sibarunje, ruak sihala bolon

Santabi ma bani umbei, dear nalang tarhorom

23. Itampul bulu lihom, bulung ni irantingkon

Hatamu do masihol, hape uhur mu manadingkon

24. Sedo lak-lak hasundur, haronduk ni buluk ku

Sedo halak hu sukkun, harosuh ni uhurhu

25. Tumpak ni piring ledeng, paledang-ledang pahu

Loja do hapeni inang, pagodang-godang kon au

26. Laklak itallik-tallik, i lambung ni pea-pea

halak na tahan marsik, ujungni jadi jolma na hasea

27. Lak-lakni tamba tua, hoppa mambuat kuah

Pasangap orangtua, tong-tong dapotan tuah

28. Lampuyang sakaranjang, bulung ni seng sadiha

Akkula do marganjang, uhur seng ope sadiha

29. Marboras ma halawas, i jual hu Belanda

Horas ma nasiam martugas, haganupan wartawan

30. Haporas ni silongkung, i huning i tubai

Anggo domma harosuh, ulang isumengi, lang ibadai

31. Isuan ma timbaho, isuan manoran-noran

Paubah ma parlaho, ulang songon sapari, ase iharosuhkon hasoman

32. Talaktak porling, sogop i bukkulan ni sopo

Indahan ni mata do borngin, ulang lalap ibodei lapo

33. Ulang ihondor gumba, timbaho sihondoran

Ulang martonggo rupa, parlaho do sitonggoran

34. Anduhur pinurputan, tading iparsobanan

Anggo uhur tinurutan, lang mar parsaranan

35. Rage anak ni bintang, rage so hapulhitan

Buei do hata namantin, paima tangan dapotan

36. Timbaho ni simarban, ulang mago sanrigat

Age lingot panonggor, ulang lupa pardingat

37. Boras sabur-saburan, iboban ni pinggan pasu

Horas hita ganupan, sai jumpahan pasu-pasu

38. Itarik gula, itanik songon tali

Age pe otik nasinari, ulang marsurei

39. Irlak-irlak ma senter, itoru ni durian

Lang adong labuni jenges, anggo talu do ujian

40. Initak ma sambor-bor, boras ronggit-ronggitan

Ijon hita manortor, ulang be borit-boritan

41. Lang be tartalgis hon, pagaman ma na ronggos hon

lang be tartangishon, paganan ma na tor-torhon

42. Habang ma kapal terbang, mamboan pinggan pasu

Age daoh ham marlajang, ulang lupa ham hubakku.

Falsafah Batak

Dijolo raja sieahan, dipudi raja sipaimaon
(Hormatan do natua-tua dohot angka raja).

Sada silompa gadong dua silompa ubi,
Sada pe namanghatahon Sudema dapotan Uli.

Pitu batu martindi sada do sitaon nadokdok
(Unang maharaphu tu dongan).

Jujur do mula ni bada, bolus do mula ni dame
(Unang sai jujur-jujuri salani dongan, alai bolushon ma).

Siboru buas siboru Bakkara, molo dung puas sae soada mara
(Dame ma).

Sungkunon poda natua-tua, sungkunon gogo naumposo
(Bertanggung-jawab).

UMPASA NI NAPOSO BULUNG. (Buat orang-orang muda)

Jolo tiniktik sanggar laho bahenon huru-huruan,
Jolo sinukkun marga asa binoto partuturan.

Tudia ma luluon da goreng-goreng bahen soban,
Tudia ma luluon da boru Tobing bahen dongan.

Tudia ma luluon da dakka-dakka bahen soban,
Tudia ma luluon da boru Sinaga bahen dongan.

Manuk ni pealangge hotek-hotek laho marpira
Sirang na mar ale-ale, lobianan matean ina.

Silaklak ni dandorung tu dakka ni sila-sila,
Ndang iba jumonok-jonok tu naso oroan niba.

Metmet dope sikkoru da nungga dihandang-handangi,
Metmet dope si boru da nungga ditandang-tandangi.

Torop do bittang di langit, si gara ni api sada do
Torop do si boru nauli, tinodo ni rohakku holoan ho do

Rabba na poso, ndang piga tubuan lata
Hami na poso, ndang piga na umboto hata

UMPASA MANJALO TINTIN MARANGKUP. (Untuk pasangan saat tukar cincin)

Bulung namartampuk, bulung ni simarlasuna,
Nunga hujalo hami tintin marangkup,
Dohonon ma hata pasu-pasuna.

Hot pe jabu i, tong doi margulang-gulang
Sian dia pe mangalap boru bere i, tong doi boru ni Tulang.

Sai tong doi lubang nangpe dihukkupi rere,
Sai tong doi boru ni Tulang, manang boru ni ise pei dialap bere.

Amak do rere, dakka do dupang,
Anak do bere, Amang do Tulang.

Asing do huta Hullang, asing muse do huta Gunung Tua,
Asing do molo tulang, asing muse do molo gabe dung simatua.

UMPASA TU NA BARU MARBAGAS. (Untuk pasangan yang baru menikah)

Dakka ni arirang, peak di tonga onan,
Badan muna naso jadi sirang, tondi mu marsigomgoman.

Giring-giring ma tu gosta-gosta, tu boras ni sikkoru,
Sai tibu ma hamu mangiring-iring, huhut mangompa-ompa anak dohot boru.

Rimbur ni Pakkat tu rimbur ni Hotang,
Sai tudia pe hamu mangalakka, sai tusima hamu dapot pansamotan.

Dekke ni sale-sale, dengke ni Simamora,
Tamba ni nagabe, sai tibu ma hamu mamora.

Sahat-sahat ni solu, sahat ma tu labuan,
Sahat ma hamu leleng mangolu, jala sai di dongani Tuhan.

Sahat solu, sahat di parbinsar ni ari,
Leleng ma hamu mangolu jala di iring-iring Tuhan ganup ari.

Mangula ma pangula, dipasae duhut-duhut
Molo burju marhula-hula, dipadao mara marsundut-sundut.

Ruma ijuk tu ruma gorga,
Sai tubu ma anakmuna na bisuk dohot borumuna na lambok marroha.

Anian ma pagabe tumundalhon sitodoan,
Arimu ma gabe molo marsipaolo-oloan.

Gadu-gadu ni Silindung, tu gadu-gadu ni Sipoholon,
Sai tubu ma anakmuna 17 dohot borumuna 16.

Andor hadukka ma patogu-togu lombu,
Sai sarimatua ma hamu sahat tu na patogu-togu pahoppu.

UMPASA MANGAMPU

Bulung ni Taen tu bulung ni Tulan
Ba molo tarbahen, sai topot hamu hami sahali sabulan,
Molo so boi bulung ni tulan, pinomat bulung ni salaon,
Ba molo so boi sahali sabulan, pinomat sahali sataon.

Ni durung si Tuma laos dapot Pora-pora.
Molo mamasu-masu hula-hula mangido sian Tuhan,
Napogos hian iba, boi do gabe mamora.

Songgop si Ruba-ruba tu dakka ni Hapadan,
Angka pasu-pasu na ni lehon muna,
Sai dijangkon tondi ma dohot badan.

Mardakka Jabi-jabi, marbulung ia si Tulan
Angka pasu-pasu na pinasahat muna,
Sai sude mai dipasaut Tuhan.

Naung sampulu sada, jumadi sampulu tolu,
Angka pasu-pasu pinasahat muna,
Sai anggiatma padenggan ngolu-ngolu.

Naung sapulu pitu, jumadi sapulu ualu,
Angka pasu-pasu pinasat muna hula-hula nami,
Diampu hami ma di tonga jabu.

Turtu ninna anduhur, tio ninna lote,
Angka pasu-pasu pinasahat muna,
Sai unang ma muba, unang mose.

Habang pidong sibigo, paihut-ihut bulan,
Saluhut angka na tapangido, sai tibu ma dipasaut Tuhan.

Obuk do jambulan, nidandan ni boru Samara
Pasu-pasu na mardongan tangiang sian hula-hula,
Mambahen marsundut-sundut soada mara.

Tinapu bulung nisabi, baen lompan ni pangula
Sahat ma pasu-pasu na nilehon muna i tu hami,
Sai horas ma nang hamu hula-hula.

Suman tu aek natio do hamu, riong-riong di pinggan pasu,
Hula-hula nabasa do hamu, na girgir mamasu-masu.

AKKA UMPASA NA ASING

Martahuak ma manuk di bungkulan ni ruma,
Horas ma hula-hulana,songoni nang akka boruna.

Simbora ma pulguk, pulguk di lage-lage,
Sai mora ma hita luhut, huhut horas jala gabe.

Hariara madungdung, pilo-pilo na maragar,
Sai tading ma na lungun, ro ma na jagar.

Sinuan bulu sibahen na las,
Tabahen uhum mambahen na horas.

Eme ni Simbolon parasaran ni si borok,
Sai horas-horas ma hita on laos Debata ma na marorot.

Sititik ma sigompa, golang-golang pangarahutna,
Tung so sadia pe naeng tarpatupa, sai anggiat ma godang pinasuna.

Pinasa ni Siantar godang rambu-rambuna,
Tung otik pe hatakki, sai godang ma pinasuna.

Tuat si puti, nakkok sideak,
Ia i na ummuli, ima ta pareak.

Aek godang tu aek laut,
Dos ni roha sibaen na saut.

Napuran tano-tano rangging marsiranggongan,
Badan ta i padao-dao, tondita i marsigomgoman.

Marmutik tabu-tabu mandompakhon mataniari,
Sai hot ma di hamu akka pasu-pasu, laho marhajophon akka na sinari.

Bona ni pinasa, hasakkotan ni jomuran,
Tung aha pe dijama hamu, sai tong ma dalan ni pasu-pasu.

Mandurung di aek Sihoru-horu, manjala di aek Sigura-gura,
Udur ma hamu jala leleng mangolu, hipas matua sonang sora mahua.

Dolok ni Simalungun, tu dolok ni Simamora
Salpu ma sian hamu na lungun, sai hatop ma ro si las ni roha.


Tidak ada komentar:

Posting Komentar